مولتی متر چیست؟

آشنایی با مولتی متر

مولتی متر ابزاری است که جهت اندازه گیری مقادیر الکتریکی استفاده می شود. همانطور که پیشوند “مولتی” توضیح می دهد، از دو یا چند متر تشکیل شده است. همانطور که می دانید ولت متر (ولت را اندازه می گیرد)، آمپرمتر (آمپر را اندازه می گیرد) و اهم متر (اهم را اندازه می گیرد).

تمامی این ابزارهای اندازه گیری را می توان به صورت جداگانه در داخل مولتی متر استفاده کرد. علاوه بر این ویژگی های تخصصی دیگری نیز وجود دارد. تا یک برقکار بتواند مولتی متری را انتخاب کند که نیازهای مختلف را برآورده کند. به عنوان مثال، بعضی از مولتی مترها می توانند دما را نیز اندازه گیری کنند.

مولتی مترها می توانند جریان، ولتاژ، مقاومت را اندازه گیری کنند و برخی نیز می توانند بزرگنمایی ترانزیستور، فرکانس، ظرفیت، پتانسیل منطقی، مقدار دسی بل و غیره را اندازه گیری کنند. هر کدام از تجهیزات مزایا و معایب خود را دارند. برای مبتدیان الکترونیکی استفاده از مولتی متر آنالوگ توصیه می شود. زیرا آشنایی با اصول دانش الکترونیک برای ما بسیار مفید است.

با خرید مولتی متر با کیفیت می توانید همزمان چندین کمیت الکتریکی را اندازه گیری کنید و همین امر باعث می شود که مولتی متر یکی از پرکاربردترین تجهیزات در زمینه آزمایشگاه برق و الکترونیک باشد.

بررسی بیشتر:

به صورت کلی یک مولتی متر به ما این امکان را می دهد تا بدانیم در یک مدار الکتریکی چه اتفاقاتی در حال رخ دادن است؟ اگر در مدار چیزی به درستی کار نکند، مولتی متر به ما کمک می کند تا بدانیم مشکل از کدام نقطه است و در سمت رفع آن اقدام کنیم. با استفاده از مولتی متر می توانید سلامت و یا مشخصات قطعات الکتریکی یا الکترونیکی را ارزیابی کنید.

همچنین از این ابزار کاربردی می توانید برای آزمایش تداوم بین دو نقطه در یک مدار الکتریکی استفاده کنید. به همین دلیل مولتی متر اساسی ترین ابزار کار مهندسان و تعمیرکاران برق و الکترونیک است که حتما می بایستی در جعبه ابزار خود یک مولتی متر داشته باشند. این ابزار را با نام های دیگری همچون آوومتر و مولتی تستر در بازار می شناسند. انتخاب اسم آوومتر به دلیل قابلیت اندازه گیری سه پارامتر مهم قابل سنجش همچون آمپر، ولت و اهم است.

روز به روز و با گذشت زمان با توجه به کاربرد مولتی متر در صنایع گوناگون این ابزار ساده پیشرفت های زیادی دارد و تولید کنندگان سعی بر افزایش قابلیت های این دستگاه دارند. مولتی مترهای جدیدتر و پیشرفته تر قادر به اندازه گیری تست های تداوم، آزمایش دیود و اندازه گیری دما نیز هستند. جدیدترین مدل ها دارای دماسنج مادون قرمز برای اندازه گیری دما از راه دور نیز هستند.

با استفاده از مولتی متر می توانید موارد زیر را بررسی فرمائید:

• آیا کلید در حالت وصل است؟
• آیا باتری چه مقدار توان دارد؟
• چه مقدار جریان از لامپ در حال عبور است؟
• آیا سیم جریان را هدایت می کند یا قطع شده است؟

جهت بررسی کاربرد اصلی مولتی متر در ابتدا باید با وظیفه اصلی این ابزار ساده آزمایشگاهی آشنا شویم که ترکیب چندین مدار در یک مدار است. مولتی متری که قادر به اندازه گیری جریان، ولتاژ و مقاومت به صورت همزمان است به عنوان آمپرمتر، ولت متر و اهم متر نیر کاربرد دارد. به راحتی و تنها با چرخش دایره وسط مولتی تستر می توانید آن را از حالت اندازه گیری ولتاژ به حالت اندازه گیری جریان و یا سایر موارد دیگر تغییر دهید. نکته مهم درمولتی مترهای حرفه ای قابلیت اتورنج بودن دستگاه است که دیگر نیازی به انتخاب رنج به صورت دستی نیست.

با کمک این تجهیز می توانید ولتاژها و جریان های مستقیم و یا متناوب را به صورت جداگانه اندازه گیری کنید. تنها کافیست برای تست هر کمیت، پراب های تست را به جک های مولتی متر متصل کنید و سرهای دیگر را به مدار مورد آزمایش وصل کنید. قبل از آزمایش ابتدا مطمئن شوید که سلکتور به سمت پارامتر مورد نظر قرار دارد.

انواع مولتی متر:

این تجهیزات با مدل ها و انواع مختلفی در بازار موجود هستند اما اساس کار تمامی آنها یکسان است و متناسب با کاربردهای مختلف، مانند تست قطعات الکتریکی یا آزمایش مدارهای الکترونیک در بازار عرضه می شوند. بر اساس نوع نمایشگر دو نوع مولتی متر آنالوگ یا عقربه ای و مولتی متر دیجیتال تقسیم می شوند. همچنین از لحاظ ساختار و ابعاد این دستگاه دارای دو نوع مولتی متر رومیزی و پرتابل دسته بندی می شوند. نوع دیگری از مولتی مترها که با نام مولتی متر کلمپی شناخته می شود جهت اندازه گیری آمپرهای بالا طراحی می شوند. همچنین مولتی متر قلمی، مولتی متر جیبی و مولتی متر انبری از دیگر مدل های این دستگاه است.

با گذشت بیش از 100 سال از تولید اولین نسل تجهیزات اندازه گیری الکترونیکی می گذرد و با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی این ابزار ها نیز پیشرفت کرده اند. تمامی این نوع تجهیزات در ابتدا به صورت دستی و آنالوگ در بازار موجود بودند که سرعت و دقت آنان بسیار پایین بود و با گسترش تکنولوژی تجهیزات دیجیتال جایگزین دستگاه های آنالوگ شدند و امروزه مورد توجه مهندسان و تکنسین های برق قرار گرفته است. در ادامه به بررسی انواع مولتی متر می پردازیم:

مولتی متر دیجیتال

مولتی متر دیجیتال (DMM) یک دستگاه الکترونیکی همه کاره است که جهت اندازه گیری خواص الکتریکی مختلف از جمله ولتاژ، جریان و مقاومت استفاده می شود. این دستگاه اندازه‌ گیری‌ها را روی یک صفحه دیجیتال نشان می دهد و خواندن و درک دقیق نتایج را آسان می‌کند. مولتی مترهای دیجیتال جایگزین مترهای آنالوگ سنتی شده اند و دقت، قابلیت اطمینان و مدیریت بهتر امپدانس را ارائه می دهند.

امپدانس چیست؟

امپدانس یک مفهوم مهم در مدارهای الکتریکی است زیرا بر رفتار مدار تأثیر می گذارد و می تواند بر دقت اندازه گیری ها تأثیر بگذارد. به عبارت ساده، امپدانس مانند معیاری از “تضاد” است که یک مدار به جریان الکتریکی ارائه می دهد. هر چه امپدانس بیشتر باشد، جریان کمتری می تواند از مدار عبور کند. این قابلیت می تواند در موقعیت های خاص همچون اندازه گیری مدار با اجزای ظریفی که ممکن است در اثر جریان اضافی آسیب ببیند، مزیت باشد.

امپدانس ورودی بالا همچنین امکان اندازه گیری دقیق ولتاژ و جریان در مدارهای با امپدانس بالا را فراهم می کند. زیرا تأثیر ابزار اندازه گیری بر مدار اندازه گیری را کاهش می دهد. درک امپدانس برای هر کسی که با مدارهای الکتریکی کار می کند مهم است، زیرا می تواند بر عملکرد و دقت مدار تأثیر بگذارد.

ساختار مولتی متر دیجیتال:

تمامی مولتی مترهای دیجیتال متشکل از چهار بخش اصلی می باشند:

• صفحه نمایش: برای نمایش اندازه گیری ها استفاده می شود.
• دکمه ها: برای انتخاب توابع استفاده می شود.
• شماره گیری یا سوئیچ: برای انتخاب نوع اندازه گیری استفاده می شود.
• جک: برای اتصال سرنخ های تست استفاده می شود.

سرنخ های تست سیم های انعطاف پذیر و عایق بندی هستند که دارای کد رنگی هستند. رنگ قرمز برای مثبت و سیاه برای منفی است. این سرنخ ها به عنوان اتصال دهنده های ضروری بین دستگاه مورد آزمایش و مولتی متر دیجیتال عمل می کنند. نوک های پروب در انتهای این سرنخ ها برای انجام آزمایش های مدار بسیار مهم هستند.

انواع مولتی متر دیجیتال

مولتی مترهای دیجیتال بر اساس ظرفیت شمارش آنها دسته بندی می شوند که می تواند تا 20000 شمارش افزایش یابد. علاوه بر این به چندین دسته تقسیم می شوند که شامل موارد زیر است:

• همه منظوره (اغلب به عنوان تستر): این مولتی مترهای دیجیتال مقرون به صرفه، استفاده آسان و ایده آل برای اندازه گیری های الکتریکی ساده هستند.
• مدل‌های استاندارد: این مولتی‌مترهای دیجیتال پیشرفته ‌تر از مدل‌های چند منظوره هستند و ویژگی‌های اضافی از جمله اندازه‌گیری فرکانس و آزمایش دیود را شامل می شوند.
• نسخه های پیشرفته: این مولتی مترهای دیجیتال حتی ویژگی های پیشرفته تری از جمله ثبت اطلاعات و اتصال بی سیم را ارائه می دهند.
• دستگاه های جمع و جور: این نوع تجهیزات دیجیتال کوچک و قابل حمل هستند و برای تکنسین هایی که می بایست تجهیزات خود را حمل کنند ابزاری ایده آل است.
• انواع بی سیم: این مولتی مترهای دیجیتال می توانند از طریق بلوتوث یا وای فای به دستگاه های تلفن همراه متصل شوند و به تکنسین ها امکان اندازه گیری از راه دور را می دهند.

مولتی متر آنالوگ

مولتی مترهای آنالوگ همانطور که از اسم آن ها مشخص است از صفحه های آنالوگ کلاسیک برای اندازه گیری ولتاژ، جریان و مقاومت استفاده می کنند. این نوع تجهیزات ابتدایی ‌تر هستند و این روزها به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این حال برخی استدلال می‌کنند که کنتورهای آنالوگ حساس‌تر از همتاهای دیجیتالی خود هستند و هنوز هم کاربران خاص خود را دارند. پس از کوچکترین تغییر در ولتاژ DC، سوزن روی مولتی متر آنالوگ می تواند منحرف شود، که بر دقت قرائت اندازه گیری تأثیر می گذارد و ممکن است چیزی نباشد که در یک متر دیجیتال می بینید. اگر با مدارهایی با اندازه گیری های بسیار حساس سر و کار دارید، ممکن است یک مولتی متر آنالوگ برای نیازهای شما مناسب باشد.

مزایای مولتی متر دیجیتال در برابر مولتی مترهای آنالوگ

مولتی مترهای دیجیتال چندین مزیت نسبت به متر آنالوگ دارند که شامل موارد زیر است:

• اندازه‌گیری‌های دقیق: مولتی‌مترهای دیجیتال اندازه‌گیری‌های دقیق‌تری را نسبت به مترهای آنالوگ ارائه می‌کنند، که آنها را برای اندازه‌گیری‌های دقیق الکتریکی ایده‌آل می‌کند. این نوع مولتی مترها وضوح بالاتری دارند که این امکان را فراهم می کند تا تغییرات سیگنال های الکتریکی کوچک را با دقت بیشتری اندازه گیری کنید.
• عملکرد قابل اطمینان: مولتی مترهای دیجیتال عملکرد پایدارتر و قابل اعتمادتری نسبت به نوع آنالوگ دارند. این دستگاه ها کمتر مستعد تغییرات دما هستند و کمتر در طول زمان جابجا می شوند.
• امپدانس هندلینگ: مولتی مترهای دیجیتال امپدانس ورودی بالایی دارند. این قابلیت به اطمینان از اندازه گیری های دقیق کمک می کند و از آسیب به قطعات الکترونیکی حساس جلوگیری می کند.

بررسی انواع دیگر مولتی متر

همانطور که گفته شد مولتی مترها بر اساس ساختار به انواع دیگری تقسیم می شوند که شامل موارد زیر است:

مولتی متر کلمپی

مولتی متر کلمپی و یا انبری نوع دیگری از مولتی مترهای دیجیتال است که علاوه بر امکانات مذکور دارای سری انبری یا چنگکی است. به وسیله این نوع تجهیزات می توانید بدون نیاز به قطع کردن سیم و سری کردن مولتی متر، جریان گذری از یک مدار را اندازه گیری کنید. چنانچه نیاز به خرید مولتی متر کلمپی با کیفیت بالا هستید پیش نهاد ما به شما سروران گرامی خرید محصولات برند فلوک (Fluke) و هیوکی (Hioki) است که دارای قیمتی بالایی می باشند ولی کیفیت و دقت بالا این نوع محصولات امروزه مورد توجه کاربران بسیاری در سطح جهانی قرار گرفته است. چنانچه می خواهید دستگاهی با قیمت مناسب تر و با کیفیتی مطلوب را خریداری کنید می توانید از تجهیزات برند یونیتی (UNI-T) و آننگ (Aneng) استفاده کنید.

مولتی متر رومیزی

همان طور که گفتیم مولتی متر دارای انواع مختلفی است که هرکدام برای هدف و کاربردی خاص طراحی شده است. مولتی مترهای رومیزی به دلیل سرعت و دقت بسیار بالا در اندازه گیری اغلب در آزمایشگاه های برق و الکترونیک و کارگاه ها مورد استفاده قرار می گیرند. دقت مولتی مترها به صورت درصد اعلام می شود که دقت مولتی مترهای آنالوگ به طور استاندارد 3 درصد و دقت مولتی مترهای دیجیتال به طور استاندارد 0.5 درصد است. البته این نکته را در نظر داشته باشید که بازرسی و کالیبراسیون دوره ای دستگاه بر میزان دقت آن اثرگذار است.

کاربردهای مولتی متر:

مولتی مترهای دیجیتال در طیف وسیعی از صنایع و سناریوها کاربرد دارند. آنها ابزارهای ضروری برای تشخیص و نگهداری مدارهای الکتریکی و دستگاه های الکترونیکی، آزمایش و تعیین مشخصات اجزای الکترونیکی، ارزیابی عملکرد باتری ها، تشخیص مسائل الکتریکی در وسایل نقلیه، بررسی پریزها، سوئیچ ها و سیم کشی برای ایمنی و عملکرد، نظارت و نگهداری ماشین آلات پیچیده در تنظیمات صنعتی و موارد دیگر استفاده می شوند.

در ادامه می توانید با برخی از کاربردهای ویژه این نوع تجهیزات آشنا شوید:

• عیب یابی مشکلات برق: تکنسین ها از مولتی متر دیجیتال برای شناسایی عیوب، اتصالات کوتاه یا مدارهای باز در سیستم های الکتریکی استفاده می کنند. آنها می توانند به سرعت ولتاژ، جریان و مقاومت را برای تعیین دقیق مشکلات اندازه گیری کنند.
• تست الکترونیک: در آزمایشگاه‌های الکترونیک، مولتی‌مترهای دیجیتال برای آزمایش و مشخصه‌سازی اجزایی مانند مقاومت‌ها، خازن‌ها و دیودها استفاده می‌شوند. این تجهیزات کمک می کنند تا اطمینان حاصل شود که اجزا در سطح تحمل مشخص شده خود قرار دارند.
• تست باتری: مولتی مترهای دیجیتال به ارزیابی عملکرد باتری ها، اعم از قابل شارژ وغیرقابل شارژ کمک می کنند. با اندازه گیری ولتاژ و مقاومت می توانند وضعیت سلامت و شارژ باتری ها را مشخص کنند.
• عیب یابی خودرو: مکانیک ها از مولتی متر دیجیتال برای تشخیص مشکلات الکتریکی در وسایل نقلیه استفاده می کنند. آنها می توانند ولتاژ باتری را بررسی کنند، سنسورها را آزمایش کنند و سیستم های الکتریکی خودرو را عیب یابی کنند.
• تعمیر و نگهداری صنعتی: در محیط های صنعتی، مولتی متر دیجیتال برای نظارت و نگهداری ماشین آلات پیچیده ضروری است. آنها می توانند بی نظمی ها را در سیستم های الکتریکی شناسایی کنند تا از خرابی های پرهزینه جلوگیری کنند.
• HVAC (گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع): مولتی مترهای دیجیتال برای تشخیص مسائل الکتریکی در سیستم های HVAC، اندازه گیری دما و بررسی عملکرد اجزای الکتریکی استفاده می شود.
• انرژی های تجدیدپذیر: مولتی مترهای دیجیتال برای اندازه گیری خروجی پنل های خورشیدی، توربین های بادی و سایر سیستم های انرژی تجدید پذیر استفاده می شوند.

در پایان …

مولتی مترهای دیجیتال ابزار ارزشمندی برای حرفه ای ها و علاقه مندان در صنایع مختلف هستند. این نوع محصولات اندازه گیری های دقیق ولتاژ، جریان و مقاومت را ارائه می کنند و به دلیل ویژگی ها و قابلیت اطمینان پیشرفته، جایگزین کنتورهای آنالوگ سنتی می شوند. هنگام استفاده از مولتی متر دیجیتال، همیشه ایمنی را در اولویت قرار دهید و برای راهنمایی به دفترچه راهنمای کاربر مراجعه کنید. این ابزار همه کاره در عیب یابی مسائل الکتریکی، تست الکترونیک، تجزیه و تحلیل باتری، عیب یابی خودرو، کارهای برقی خانگی، تعمیر و نگهداری صنعتی، سیستم های HVAC، سیستم های انرژی تجدیدپذیر و موارد دیگر کاربرد دارد و آنها را در دنیای تکنولوژیکی امروزی ضروری می کند.

تلاش ما دراین مقاله بر این اصل بود که شما سروران گرامی را با کلیت دستگاه مولتی متر و انواع آن آشنا کنیم تا با خیالی راحت بتوانید از مشهد ابزار با سال ها اسبقه در فروش انواع تجهیزات اندازه گیری همچون مولتی متر دستگاه مورد نظر خود را خریداری کنید و از قابلیت های ویژه این ابزار استفاده کنید.