اهم متر چیست؟

معرفی اهم متر

اهم متر ابزاری برای اندازه گیری مقاومت الکتریکی می باشد که بر حسب اهم قابل نمایش است. در ساده‌ترین اهم‌مترها، مقاومتی که باید اندازه‌گیری شود ممکن است به صورت موازی یا سری به دستگاه متصل شود. اگر موازی باشد دستگاه با افزایش مقاومت جریان بیشتری کار می کند. اگر یخ صورت سری باشد، جریان با افزایش مقاومت کاهش می یابد.

برای مقاومت‌های بالا، مقیاس معمولاً بر حسب مگا اهم بررسی می‌شود و دستگاه را مگاهم‌متر نیز می‌نامند. اندازه گیری مقاومت اهم متر برای تعیین مقاومت اجزا یا مدارهای بدون برق انجام می شود. این محصول به دو دسته آنالوگ و دیجیتال تقسیم می شود.

اهم متر آنالوگ

اهم مترهای آنالوگ دارای یک سوئیچ عملکردی هستند که باید روی اهم تنظیم شود و یک سوئیچ انتخابی که باید در موقعیت محدوده مورد تنظیم شود. از آنجایی که اندازه گیری مقاومت با استفاده از باتری های داخلی یک اهم متر انجام می شود، قبل از انجام هرگونه اندازه گیری مقاومت، نشانگر کنتور باید برای وضعیت باتری ها صفر شود. نشانگر یک اهم متر آنالوگ با اتصال دو سیم تست به یکدیگر و تنظیم دکمه کنترل تنظیم کننده صفر تا زمانی که نشانگر روی 0 Ω باشد، صفر می شود. هر بار که موقعیت سوئیچ عملکرد اهم متر یا سوئیچ انتخابگر به محدوده متفاوتی تغییر می کند، نشانگر باید صفر شود زیرا وضعیت باتری بر اندازه گیری مقاومت تأثیر می گذارد.

اهم متر دیجیتال

اهم متر دیجیتال دارای یک کلید عملکردی است که باید روی حالت اندازه گیری مقاومت (Ω) تنظیم شود. همانند اهم مترهای آنالوگ، اهم مترهای دیجیتال نیز از باتری های داخلی برای اندازه گیری مقاومت استفاده می کنند. اهم مترهای دیجیتال با تنظیم سوئیچ عملکرد کنتور در موقعیت اندازه گیری مقاومت (Ω) و لمس دو سیم تست کنتور با هم صفر می شود. هنگامی که مقاومت سیم‌های تست نمایش داده می‌شود، با فشار دادن دکمه حالت نسبی (REL) روی اهم‌متر دیجیتالی که متر را صفر می‌کند، مقاومت نمایش‌داده‌شده از سیم‌های آزمایش حذف می‌شود.

مقایسه کاربرد انواع اهم متر :

ساختار اهم متر

این محصول کاربردی از بخش های مختلفی تشکیل شده است که شامل موارد ذیل است:

• نمایشگر: مقیاس های مختلف برای اندازه گیری کمیت های الکتریکی مختلف قابل نمایش است. مقیاس اهم متر غیر خطی در بالای آن وجود دارد.
• اشاره گر: مقدار اندازه گیری را بر روی ترازو نشان می دهد. بر اساس مقدار مقاومت منحرف می شود یا حرکت می کند.
• دستگیره انتخاب محدوده: یک دکمه در مرکز برای انتخاب عملکردهای مختلف وجود دارد.
• میلی آمپرمتر یا میکرو آمپرمتر: برای یک ولتاژ ثابت معین، در صورت تغییر مقاومت، جریان عبوری از آمپرمتر تغییر می کند. این مقاومت خروجی را بر حسب اهم (Ω) می دهد.
• صفحه دستگاه: صفحه چرخشی دستگیره را احاطه می کند که دارای انتخابگرهای محدوده مختلف است.
• جک – پورت: دو جک ورودی برای اتصال پراب ها وجود دارد.
• کاوشگر- سرنخ ها: دارای دو کاوشگر – پراب سیاه و قرمز است.

کاربرد اهم متر:

دستگاه اهم متر نه تنها برای تعیین مقاومت مدار یا قطعه استفاده می شود، بلکه برای تعیین نوع یا سیم کشی قطعه مورد آزمایش نیز استفاده می شود. همچنین این ابزار جهت آزمایش سیم پیچ های باز و کوتاه موتور ویا تست مقاومت سیم پیچ ها استفاده می شود. سیم پیچ یک موتور به صورت اضافه بار (OL) نمایش داده می شود. سیم پیچ موتور کوتاه به صورت 0 Ω یا به صورت مقاومت سیم پیچی کمتر از معمولی نمایش داده می شود.

از دیگر قابلیت های اهم متر می توان به اندازه گیری مقاومت مدارها یا قطعات بدون برق اشاره کرد. ولتاژهای پایین مدارهای اعمال شده بر روی اهم مترهای قابل تنظیم برای اندازه گیری مقاومت باعث خوانش نادرست و آسیب احتمالی کنتور می شود. ولتاژهای بالا از مدارهای اعمال شده به اهم مترهایی که برای اندازه گیری مقاومت تنظیم می شوند باعث آسیب اهم متر می شود، حتی زمانی که DMM دارای حفاظت داخلی باشد. قبل از انجام هرگونه اندازه گیری مقاومت، همیشه بررسی کنید که مدارها یا قطعات ولتاژ ندارند.

اهم مترها به دلیل تنوعی که دارند برای اهداف مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از این کاربرد ها و صنایع مختلف شامل موارد زیر است:

• تنظیمات و آزمایش شنت ها در ابزار دقیق
• تست مقاومت تماس در تابلو برق، کانکتورها و رله ها
• تست ترانسفورماتور، مقاومت سیم پیچ و اتصال ترمینال
• بررسی یکپارچگی اتصال جوش
• بررسی سیم کشی برق صنعتی و خانگی
• تست مقاومت فیوز و مدارشکن
• بررسی اتصال زمین
• تست مقاومت داخلی باتری
• تست قطعات الکترونیکی
• عیب یابی برد مدار چاپی

نکات مهم در زمان استفاده از اهم متر:

باتری هایی که توسط سازنده یک ابزار آزمایشی تایید می شوند قابل استفاده در یک ابزار آزمایشی است.  پس از خارج کردن باتری های قدیمی، باید کنتاکت های باتری های جدید و نگهدارنده های باتری دستگاه تست تمیز شوند. هنگام قرار دادن باتری های جدید، از قطبیت صحیح مطمئن شوید.

در زمان تعویض باتری این نکات را رعایت کنید که همیشه تمام باتری ها را در یک زمان تعویض کنید و همچنین اطمینان حاصل کنید که قطبیت باتری های جدید با ابزار تست مطابقت داشته باشند. باتری های استفاده شده را به درستی و به روشی سازگار با محیط زیست دور بریزید.

راه اندازی اهم متر

در ابتدا منبع تغذیه دستگاه را چه به صورت باتری و یا برق بررسی کنید. اگر دستگاه را به تازگی خریداری کرده اید ممکن است باتری از قبل در دستگاه موجود باشد.

سپس سیم های آزمایشی خود را به سوکت های کنتور خود وصل کنید. برای کنتورهای چند منظوره، یک دوشاخه “مشترک” منفی یا مثبت خواهید دید. همچنین این دو سوکت دارای دو رنگ قرمز و مشکی هستند که سوکت مشکی به فیش منفی و سوکت قرمز به فیش منفی متصل می شود.

یکی از نکات حائز اهمیت دیگر شامل اتصال انتهای کوتاه به سوکت ها و انتهای بلند را به دستگیره ها و پراب ها متصل کنید تا برای آزمایش مقاومت مدار مورد استفاده قرار گیرند.

جهت اطمینان از صفر بودن این تجهیز را می توانید با لمس کردن انتهایی سرب ها بررسی کنید. توجه داشته باشید که ترازو در جهت معکوس اکثر ترازوهای اندازه گیری معمولی خوانده می شود: یعنی مقاومت کمتر به سمت راست و مقاومت بیشتر به سمت چپ است. اگر با اهم متر دیجیتال می خواهید اندازه گیری خود را انجام دهید وقتی 2 پراب را با هم لمس می کنید باید صفحه صفر باشد.

یکی از موارد دیگر بررسی عملکرد و موارد فنی دستگاه است که می توانید توسط هر چیزی که رسانای الکتریسیته باشد همچون یک تکه فویل آلومینیومی  انجام دهید. بهتر است از قبل مقدار مقاومت جسم را بدانید. پراب های کنتور را در انتهای مخالف هادی قرار دهید و بررسی کنید تا مقاومت بر روی صفحه کنتور درست نمایش داده شود.

آشنایی با اندازه گیری مقاومت:

در وحله اول لازم است تا برق مدار را به صورت کامل قطع کنید تا قرائه بهتری را تجربه کنید. همچنین استفاده از اهم متر در زمانی که در مدار برثی باشد به دستگاه آسیب می زند.

دستگاه را در مرحله بعد بر روی مقیاس مناسب قرار دهید. جهت دستیابی به بهترین نتایج می توانید دستگاه را در پایین ترین مقیاسی که بالاتر از مقاومتی که در حال اندازه گیری است بچرخانید.

سپس یک پراب را در یک سر مدار و پراب دیگر را در انتهای دیگر قرار دهید. تفاوتی در نوع پراب وجود ندارد. تفاوتی در نوع قرار گیری پراب ها وجود ندارد زیرا در اندازه گیری مقاومت مدار، مقاومت با جهت جریان تغییر نمی‌کند. به همین دلیل پروب مثبت و پروب منفی می‌توانند در دو طرف مدار قرار بگیرند تا مقدار دقیق مقاومت را بدست آورند.

با خواندن عدد روی اهم متر می توانید مقاومت مدار را بررسی کنید. عدد موجود را در مقیاسی که متر شما بر روی آن تنظیم می شود ضرب کنید. عدد به دست آمده برابر است با مقاومت مدار بر حسب اهم. هرچه میزان مقاومت کمتر باشد، عبور جریان از مدار آسانتر است. پس از انجام اندازه گیری خود دستگاه را از مدار و یا قطعه جدا کنید و کنتور راخاموش کنید. این کار باعث می شود تا از تخلیه باتری جلوگیری شود.